درس خارج اصول آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی سال 92-93

بحث قبل از تعطیل در تزاحم و تنبیهات تزاحم بود و اصل تزاحم به تفصیل بحث شد و مشخص شد باب تزاحم در مقابل باب تعارض است و دلیل های دو حکم واجب متزاحم با هم تنافی و تعارض ندارند و علی القاعده مرجحات باب تزاحم مترتب می شوند و بنابر امکان ترتب یعنی یا هر دو تکلیف مشروط به ترک دیگری می گردند و یا یکی مشروط و دیگری تکلیف مطلق می شود اگر مرجح در یکی باشد و این ها هم علی القاعده است بنابر امکان ترتب و مفصل این بحث ها گذشت و مرجحات باب تزاحم هم بیان شد و بیان شد که استفاده این مرجحات چگونه نیاز به دلیل خاص ندارد و علی القاعده می باشد و یک بابی در فقه باز شد به نام باب تزاحم امتثالی در تکالیفی که مکلف قدرت ندارد هر دو را انجام دهد چون میان متعلق آن دو، تضاد وجود دارد و یا چون قدرت مکلف کم است و بر هر دو قادر نیست.

بعد وارد تنبیهاتی شدیم که در تنبه دوم بودیم نسبت به مواردی که مرحوم میرزا(رحمه الله) مطرح کرده بودند که در آن موارد ممکن نیست تزاحم باشد و چهار مورد را ایشان ذکر کرده است و برای هر مورد هم مثالها و مصادیقی از فقه آورده است که می فرماید تزاحم در آنها ممکن نیست و از باب تعارض است یعنی یکی از دو تکلیف مطلقاً ساقط است و حتی به نحو مشروط به ترک دیگری فعلی نمی شود.

ص: 1